Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yeni düzenlemeleriyle birlikte inşaat sektöründe kalite ve güvenliği artırmaya yönelik iki önemli adım hayata geçirildi. Artık ustaların mesleki yeterlilik belgesi alması ve tüm yapım süreçlerinin dijital sistemle izlenmesi zorunlu hale geliyor.
Sektörel Kalite İçin Kritik Adım: Belgeli Usta Zorunluluğu
Türkiye genelinde devam eden kentsel dönüşüm ve yapılaşma süreci, nitelikli iş gücüne duyulan ihtiyacı her geçen gün artırıyor. Bu ihtiyacı karşılamak ve kayıt dışılığı önlemek amacıyla alınan yeni karara göre, inşaat sektöründe çalışan ustaların artık “Mesleki Yeterlilik Belgesi”ne sahip olması gerekiyor.
Bu belgeyi almayan kişilerin sahada çalışmasına izin verilmeyecek. Usta, kalfa ve teknik ekipler, yalnızca yetkilendirilmiş merkezlerden aldıkları belgelerle şantiyelerde görev alabilecek. Böylece hem yapım sürecinde hata oranları düşecek hem de iş sağlığı ve güvenliği açısından ciddi bir iyileşme sağlanacak.
Dijital Denetim Dönemi: Şantiyelere Anlık Takip
Bakanlık tarafından geliştirilen “Yapı Bilgi Sistemi” ile birlikte şantiye süreçleri artık dijital ortamdan takip edilecek. Bu sistem sayesinde:
- Hangi şantiyede kim çalışıyor?
- Ustanın belgesi var mı?
- Beton dökümünden yalıtıma kadar hangi işlemler ne zaman yapıldı?
- İş sağlığı ve güvenliği kayıtları güncel mi?
gibi bilgiler, anlık olarak merkezi veri havuzunda izlenebilecek. Denetçiler, sahaya gitmeden bile birçok veriye ulaşabilecek.
Dijitalleşmeyle birlikte, ruhsatsız yapılaşmaların ve usulsüz müdahalelerin de önüne geçilmesi hedefleniyor.
Sektör Temsilcileri Memnun
Yeni uygulamaya ilişkin değerlendirmelerde bulunan inşaat sektöründeki meslek birlikleri ve müteahhitler, sistemin kalıcı kalite için zorunlu olduğunu ifade ediyor. Kayıt dışı çalışan sayısının azaltılması ve kalifiye personelin teşvik edilmesi açısından bu sistemin sektöre olumlu yansımaları olacağı öngörülüyor.
Ayrıca belgeli usta çalıştıran firmalar için teşviklerin de gündeme gelebileceği belirtiliyor. Bazı belediyeler, ruhsat başvurularında “ustalık belgesi” şartını aramaya şimdiden başladı.
Uygulama Takvimi ve Geçiş Süreci
Yeni sistem 2025 yılı itibarıyla zorunlu hale gelirken, sektörün adaptasyonu için kademeli bir geçiş planı hazırlandı. İlk etapta büyük şehirlerde başlatılacak olan uygulama, daha sonra tüm Türkiye’ye yayılacak. Geçiş sürecinde:
- Mevcut ustalar için sınav ve belgelendirme merkezleri artırılacak
- Dijital sistemle ilgili şantiye sorumlularına eğitimler verilecek
- Firmaların uyum süreçleri denetlenerek yönlendirme sağlanacak
Bu geçiş döneminde belgesiz çalışanlara veya bu kişileri istihdam eden firmalara para cezası uygulanması da planlanıyor.
Eğitimli İş Gücü Vurgusu
Yeni dönemde yalnızca belgeli olmak değil, aynı zamanda güncel eğitimlere katılım da önemli hale geliyor. Bakanlık tarafından akredite edilen kurumlar, periyodik olarak iş sağlığı, yapı teknolojileri ve yeni malzeme uygulamaları gibi konularda eğitimler düzenleyecek. Bu sayede ustaların sürekli gelişimi sağlanacak.
Eğitimli ve belgeli iş gücü, sadece daha sağlam binaların inşasına değil, aynı zamanda iş kazalarının ve yapısal arızaların önlenmesine de katkı sunacak.
Bu yeni sistemle birlikte inşaat sektörü, daha güvenli, daha şeffaf ve daha denetlenebilir bir yapıya kavuşacak. Hem vatandaşların hem de sektör paydaşlarının beklentileri doğrultusunda şekillenen bu dönüşüm, uzun vadede yapı kalitesini artırmayı hedefliyor.
