Ticaret Bakanlığı’nın başlattığı yeni uygulamayla birlikte fahiş kira artışlarına yönelik sıkı denetimler tüm hızıyla sürüyor. Artık yalnızca emlakçılar değil, ev sahipleri de doğrudan sorumlu tutulacak. Yeni dönemde kira piyasasında denge arayışı hız kazandı.
Fahiş Kira Artışları Gündemdeki Yerini Koruyor
Türkiye genelinde özellikle büyükşehirlerde etkisini artıran fahiş kira artışlarına karşı devlet yeni tedbirleri devreye aldı. Ticaret Bakanlığı öncülüğünde başlatılan denetimlerde artık yalnızca emlak ofisleri değil, ev sahipleri de birebir denetleniyor. Bu hamleyle kayıt dışı kira artışlarının ve spekülatif fiyatlamaların önüne geçilmesi hedefleniyor.
Yapılan açıklamalara göre, 2024 yılı itibariyle özellikle İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya ve Mersin gibi şehirlerde;
- Kira artış oranı %25 sınırını aşan ev sahiplerine idari para cezası uygulanabilecek,
- Gayrimenkul satış/kiralama ilanlarında yer alan haksız fiyatlandırmalar BTK ve Bakanlık iş birliğiyle taranacak,
- Tekrarlayan ihlallerde dosyalar vergi incelemesine açılacak.
Emlak Sektörüne Dijital Denetim Genişletildi
Özellikle sahibinden.com gibi platformlarda dikkat çeken astronomik fiyat artışları, Ticaret Bakanlığı’nın dijital izleme sistemine takılıyor. Bu sistemle birlikte:
- İl ve ilçe bazında ortalama kira bedelleri takip ediliyor,
- Bölge dışı fiyat sapmaları anlık olarak tespit ediliyor,
- Kötü niyetli fiyat manipülasyonları doğrudan platforma ve ilan sahibine bildiriliyor.
Yetkililer ayrıca, bazı ilanlarda “sözde tadilat” ya da “lüks donanım” gerekçesiyle yapılan fiyat şişirmelerinin artık yeterli savunma sayılmayacağını belirtti.
Ev Sahiplerine Yönelik Yeni Yükümlülükler
Yeni denetim modelinde, ev sahiplerinin rolü daha net bir şekilde tanımlanıyor. Buna göre:
- Her kira sözleşmesi Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından erişilebilir olacak şekilde e-Devlet sistemine bildirilmeli,
- %25 artış sınırı geçerli olduğu sürece, bunun üzerindeki artışlara dair izahat zorunluluğu bulunacak,
- Daireyi boşaltmak için baskı uygulayan ya da kontrat yenilemekten kaçınan ev sahipleri hakkında adli işlem başlatılabilecek.
Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Ev sahibi olmanın sorumluluğu yalnızca tapuda değil, piyasadaki istikrarda da hissedilmelidir” denildi.
Hukuki Süreçte Yeni Gelişmeler
2023 ve 2024’te yaşanan dava artışı sonrası, adli merciler de konuya daha hassas yaklaşıyor. Artık:
- Kira tespit davaları daha hızlı sonuçlandırılıyor,
- Tahliye tehdidiyle yapılan haksız artış talepleri, taciz olarak değerlendirilebiliyor,
- Mal sahibi ile kiracı arasında uzlaşma sağlanamadığı durumlarda arabuluculuk ilk aşamada zorunlu hale geldi.
Bu gelişmeler ışığında özellikle büyük şehirlerde artan mahkeme başvurularına karşı arabuluculuk sisteminin yükü hafifletmesi bekleniyor.
Uzmanlardan Uyarı: “Piyasa Etikle Düzenlenmeli”
Gayrimenkul Hukuku Derneği, TÜGEM ve TÜFEK gibi sektörel kuruluşlar da denetimlerin destekçisi. Uzmanlara göre;
- Kalıcı çözüm yalnızca cezalarla değil, arz-talep dengesi ve etik emlakçılık anlayışıyla mümkün olabilir,
- Devletin kira kontrolü politikası yalnızca kısa vadeli değil, uzun soluklu planlamayı da içermeli,
- Sosyal konut ve kiralık lojman projeleri teşvik edilerek piyasadaki baskı azaltılmalı.
