Miras yoluyla geçen bir işyerinin mirasçılar tarafından kullanılması, ecrimisil (haksız işgal tazminatı) talebine engel olur mu? Hukuki tartışmalara konu olan bu soruya dair yargı kararları ve uzman görüşleri, taşınmaz kullanım hakkının sınırlarını bir kez daha gündeme taşıdı.
Ecrimisil Nedir ve Kim Tarafından Talep Edilebilir?
Ecrimisil, bir taşınmazın malikinin izni olmadan veya ortaklığın rızası dışında başka biri tarafından kullanılması durumunda, taşınmazın kullanımından doğan zararın tazmin edilmesini sağlayan bir hukuki mekanizmadır.
Genellikle mirasçılar arasındaki anlaşmazlıklarda veya kamu taşınmazlarının izinsiz kullanımında gündeme gelir.
Miras Yoluyla Kalan İşyeri Ortak Mülkiyet Sayılıyor
Türk Medeni Kanunu’na göre miras kalan taşınmaz mallar, mirasçılar arasında “müşterek (ortak) mülkiyet” kapsamında değerlendirilir. Tüm mirasçılar, taşınmaz üzerinde birlikte hak sahibidir. Bu hak, herhangi bir mirasçının izinsiz ve tek başına taşınmazı kullanamayacağı anlamına gelir.
Dolayısıyla, mirasçılardan biri diğerlerinin rızası olmadan işyerini kendi yararına kullanıyorsa, bu durum ecrimisil talebine konu olabilir.
Yargıtay Kararı: Kullanım Hakkı Tüm Mirasçıların Rızasına Bağlı
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, miras kalan bir taşınmazın bir mirasçı tarafından tek başına ve diğerlerinin izni olmaksızın kullanılması, “haksız işgal” olarak değerlendirilir.
Bu bağlamda, işyerini izinsiz kullanan mirasçıdan, diğer mirasçılar tarafından ecrimisil talep edilebilir.
Ancak dikkat çeken bir diğer husus, mirasçılar arasında sözlü ya da yazılı bir rıza beyanı veya uzun süredir itirazsız kullanımın varlığı halinde ecrimisil talebinin reddedilebilme ihtimalidir.
Kullanım Süresi, Rıza ve Fiili Durum Önemli
Bir işyerinin miras yoluyla geçmesinden sonra kullanım hakkına dair şu unsurlar dikkate alınır:
- Rıza var mı? Diğer mirasçıların kullanım için açık veya örtülü onay verdiği durumlar ecrimisil talebine engel olabilir.
- Kullanım ne kadar süredir devam ediyor? Uzun yıllar boyunca itiraz edilmemişse, sessiz rıza varsayılabilir.
- Miras payının devri var mı? Kullanıcı mirasçı, diğer paydaşlardan hisse devralmışsa ecrimisil iddiası geçersiz hale gelir.
Bu nedenlerle, her dosya özelinde fiili durumun ve belgelerin değerlendirilmesi büyük önem taşır.
Ecrimisil Davası Açma Süreci Nasıl İşliyor?
Ecrimisil talebinde bulunmak isteyen mirasçılar, Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak:
- Haksız kullanımın süresi ve kapsamını belgelerle ispat etmeli
- Diğer mirasçının taşınmazı kendi menfaatine kullandığını göstermeli
- Uzman bilirkişi raporuyla ecrimisil bedelinin hesaplanmasını talep etmelidir
Davalar genellikle taşınmazın emsal kira bedeli üzerinden hesaplanır ve geçmişe dönük beş yıla kadar talep edilebilir.
Uzman Görüşü: Yazılı Anlaşma İleride Doğacak Sorunların Önüne Geçer
Gayrimenkul hukuku uzmanları, miras kalan işyeri, arsa veya dairenin mirasçılar tarafından ortak kullanılacağı veya bir kişi tarafından işletileceği durumlarda yazılı mutabakat yapılmasını öneriyor.
Aksi halde, ileride ortaya çıkabilecek ecrimisil davaları, hem maddi kayıplara hem de aile içi ilişkilerde bozulmalara neden olabiliyor.
Miras kalan işyerinin mirasçılardan biri tarafından rıza olmaksızın kullanılması halinde ecrimisil talebi mümkün hale geliyor. Bu noktada hem hukuki hakların korunması hem de aile içi dengelerin bozulmaması için ortak kullanımda şeffaflık ve yazılı mutabakat hayati önem taşıyor.
4o
