Türkiye, deprem kuşağında yer alan bir ülke olarak sık sık bilim insanlarının uyarılarına sahne oluyor. Son olarak yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür’ün yaptığı açıklama, kamuoyunda büyük yankı uyandırdı. Görür, yaptığı değerlendirmede Doğu Anadolu Fay Zonu üzerindeki hareketliliğe dikkat çekerek, Malatya ili için olası bir deprem riskini vurguladı. Görür’e göre bölgede 7 büyüklüğüne ulaşabilecek bir depremin meydana gelmesi kaçınılmaz.
Yaptığı açıklamada, depremlerin önlenemeyeceğini ancak zararlarının azaltılabileceğini belirten Görür, özellikle yerel yönetimlerin ve halkın bu konuda acilen adım atması gerektiğini ifade etti. “Malatya’nın yapı stoku gözden geçirilmeli, kentsel dönüşüm hızlandırılmalı ve halk bilinçlendirilmeli,” diyerek yetkililere seslendi.
Doğu Anadolu Fay Zonu Neden Kritik?
Doğu Anadolu Fay Zonu, Türkiye’nin en tehlikeli aktif fay hatlarından biri olarak kabul ediliyor. Elazığ, Malatya, Bingöl, Tunceli ve çevresindeki iller bu fay hattı üzerinde yer alıyor. 2020 yılında Elazığ’da meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki depremin ardından bölgede enerji birikiminin devam ettiği uzmanlarca dile getiriliyor.
Bu fay hattı, kuzeyde Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşirken, güneydoğuda Arap levhasına doğru ilerliyor. Bu jeolojik yapı, bölgedeki sismik aktiviteyi sürekli kılıyor ve büyük depremlerin belirli aralıklarla tekrarlanmasına neden oluyor.
Görür’ün Uyarıları Neye Dayanıyor?
Prof. Dr. Naci Görür, geçmiş depremlerin verilerini ve fay hatlarındaki gerilme hareketlerini inceleyerek Malatya özelinde bir değerlendirme yaptı. Daha önce Maraş merkezli 7.7 büyüklüğündeki büyük depremden etkilenen bölgenin, henüz enerjisini tamamen boşaltmadığına dikkat çekti.
Uzmanlara göre, bir fay hattının üzerinde yeterli gerilme biriktiğinde, bu mutlaka bir depremle sonuçlanıyor. Görür de bu bilimsel temele dayanarak, Malatya’da benzer büyüklükte yeni bir depremin gerçekleşme olasılığının yüksek olduğunu ifade ediyor.
Hangi Önlemler Alınmalı?
Deprem biliminin en temel kabulü, sarsıntının önlenemeyeceği ancak hasarın azaltılabileceğidir. Bu kapsamda hem bireyler hem de kurumlar için alınabilecek başlıca önlemler şunlardır:
- Mevcut yapıların deprem dayanıklılığı kontrol edilmeli
- Riskli binalarda kentsel dönüşüm hızlandırılmalı
- Toplanma alanları belirlenmeli ve halka duyurulmalı
- Acil durum ekipmanları ve eğitimleri yaygınlaştırılmalı
- Yerel yönetimlerde kriz senaryoları güncellenmeli
Ayrıca bireysel olarak aile afet planları hazırlanmalı, deprem çantası her evde bulundurulmalı ve vatandaşlar, AFAD’ın düzenlediği tatbikat ve bilgilendirme toplantılarına katılmalı.
Malatya Özelinde Risk Ne Kadar Ciddi?
Malatya, hem Doğu Anadolu Fay Zonu üzerinde bulunması hem de son yıllarda yaşanan sarsıntılar nedeniyle riskli iller arasında yer alıyor. Kent merkezinde ve çevre ilçelerde çok sayıda yapı, eski deprem yönetmeliğine göre inşa edilmiş durumda. Bu da olası bir büyük depremde can ve mal kaybı riskini artırıyor.
Uzmanlara göre, kentteki yapı stokunun önemli bir kısmı risk taşıyor. Bu durum yalnızca Malatya için değil, benzer fay zonları üzerindeki diğer şehirler için de geçerli. Görür’ün açıklaması, yalnızca bir uyarı değil; aynı zamanda tüm Türkiye’ye yönelik bir hatırlatma niteliği taşıyor.
Bilim İnsanlarının Uyarıları Göz Ardı Edilmemeli
Naci Görür daha önce de İstanbul, Elazığ, Hatay ve Kahramanmaraş gibi şehirler için yaptığı uyarılarla dikkat çekmişti. Bu uyarıların bir kısmı kısa sürede gerçekleşmiş, kamuoyunda haklı bir endişe oluşmuştu. Ancak asıl hedef, korku yaratmak değil, hazırlıklı olmaya teşvik etmek.
Uzman görüşlerinin dikkate alınması, hem merkezi hükümetin hem de yerel idarelerin sorumluluğunda. Deprem sonrası değil, deprem öncesi harekete geçmek gerektiği, bilimsel verilerle her fırsatta hatırlatılıyor. Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğu gerçeği göz önünde bulundurularak, uyarıların sadece gündem oluşturmakla kalmaması, somut adımlarla desteklenmesi bekleniyor.
Malatya halkı ve benzer risk taşıyan illerde yaşayan vatandaşlar için bu açıklamalar, yalnızca bir bilimsel veri değil, aynı zamanda yaşamsal bir rehber niteliğinde kabul edilmeli. Unutulmamalıdır ki, deprem değil, ihmal öldürür.
